Auteurs Willem van Liemt en Martijn Zieverink onderzochten zestien grote circulaire projecten op belangrijke factoren voor succes of falen, door middel van interviews met interne sponsoren, (voormalige) CTO’s en projectleiders. De projecten waren samen goed voor >2.5 miljard euro kapitaalinvestering, >1 miljoen ton product en meer dan 1.8 miljard euro jaarlijkse omzet. Vijftien van de zestien projecten gingen om de productie van plastics, chemicaliën of halffabrikaten. Vijf projecten zijn geslaagd of dichtbij slaging, elf projecten zijn uiteindelijk niet succesvol.
Van de negen factoren die de slagingskans beïnvloeden zijn er drie duidelijk dominant: 1) cash- of groei mindset 2) leiderschap en 3) het omgaan met risico.
Succesvolle bedrijven hebben voldoende financiele armslag om een project door een economisch dal heen te trekken. De aanwezigheid van het juiste leiderschap is kritisch, dat wil zeggen de wil om eerst een transitie-strategie te ontwikkelen en vervolgens consistent zowel het bedrijf (intern) als aandeelhouders (extern) daarin mee te nemen. Toezeggingen vanuit de waardeketen om de commerciele risico’s te verlagen, en politieke stabiliteit zijn belangrijke externe factoren. Projecten door private bedrijven hebben een grotere kans op succes en/of als het project onderdeel is van een strategische omslag (“er is voor ons geen alternatief”).
Niet-succesvolle projecten zijn vaak het resultaat van een verandering in het denken van een groei naar een cash gedreven model, vaak als gevolg van slechte economische tijden of een strategische herijking. De afwezigheid van sterk en mobiliserend leiderschap, soms als gevolg van een wissel aan de top, wordt dan al snel een barrière voor de continuïteit van een circulair project.
Bedrijven die drijven op commodities met een lage marge en met een beperkte capaciteit voor productontwikkeling staan intrinsiek op achterstand: het ontbreekt hen vaak aan de juiste vaardigheden en competenties voor het succesvol afronden van transformationele projecten. Ook zijn ze in de basis niet ingericht op het nemen van grote risico’s.
Vrijwel alle geïnterviewden waren pessimistisch over de bereidheid van gevestigde bedrijven om een leidende rol te nemen in de circulaire transformatie. De concensus is dat deze te gefocussed zijn op korte termijn aandeelhouderwaarde om nog een leidende rol te kunnen spelen.
Interventie is mogelijk vanuit de leiding van het bedrijf, en via een betere buy -in van de waardeketen. Onze resultaten suggereren dat hiervoor facilitatie, support of zelfs regie nodig zal zijn, bijvoorbeeld vanuit overheid, klanten of verzekeringspartners.
Auteurs
