De energietransitie staat steeds hoger op de agenda’s van bedrijventerreinen. Zo blijft het terrein aantrekkelijk voor bestaande én toekomstige ondernemers. Maar elk bedrijf heeft andere energiebehoeften en het energieverbruik overdag is doorgaans veel hoger dan ’s avonds. Het voorspellen van energieverbruik op een bedrijventerrein is dan ook ingewikkeld. Daarom is het belangrijk om de energievraag en het energieaanbod op een bedrijventerrein te inventariseren en op elkaar af te stemmen. MNEXT onderzoekt de mogelijkheden voor een Energy Hub op bedrijventerrein Steenakker in Breda. Een goed voorbeeld van hoe kennisinstellingen, studenten en bedrijven samenwerken aan slimme oplossingen voor moeilijke vraagstukken.
Een Energy Hub is een samenwerking tussen bedrijven om duurzame energie te produceren en aan elkaar te leveren. Door de productie en consumptie van energie lokaal op elkaar af te stemmen benutten we het elektriciteitsnet beter. Op een regenachtige dag is de productie van zonnepanelen laag, terwijl op zonnige dagen juist veel energie wordt opgewekt. Wanneer alle zonnepanelen tegelijkertijd stroom leveren, kan er een overschot ontstaan. Pieken in de energieproductie belasten vervolgens het elektriciteitsnet. Door slim in te spelen op de momenten van vraag en aanbod bereik je een meer evenwichtige belasting van het. Hiervoor moeten bedrijven goede afspraken met elkaar maken.
Een Living Lab voor innovatie
“Veel bedrijven kunnen momenteel niet uitbreiden, omdat de netbeheerder aangeeft dat het elektriciteitsnet vol is. Sommige bedrijven overwegen zelfs te verhuizen naar een andere plek. Duur voor ondernemers en onwenselijk voor gemeenten. Daarom vragen steeds meer bedrijventerreinen om onze hulp rondom verduurzaming. Helaas kunnen we niet overal helpen, maar omdat ons nieuwe MNEXT lab binnenkort op bedrijventerrein Steenakker gevestigd wordt, is het voor ons extra interessant om juist hier aan de slag te gaan,” aldus Maria Cliteur, docentonderzoeker bij het lectoraat Smart Energy. “We willen hier samen met onze studenten een Living Lab creëren gericht op verduurzaming van het bedrijventerrein.”
Van theorie naar praktijk
Afstudeerder Anke ter Huurne is alvast aan de slag gegaan met een eerste inventarisatie. Anke vertelt: “Ik heb onderzocht welke bedrijven er zijn, wat ze produceren, en of ze groot- of kleinverbruikers zijn. Daarnaast heb ik gekeken naar het gebruik van machines en de activiteiten overdag, ’s nachts en in het weekend. Opvallend genoeg verbruikt één bedrijf meer energie dan alle andere bedrijven samen! Ook heb ik gekeken naar een bedrijf dat met een enorme hoeveelheid zonnepanelen veel meer opwekt dan het gebruikt. Hiervoor heb ik 3 methoden uitgewerkt om dat overschot op te slaan: waterstofopslag, warmteopslag en verwarming zonder gas.” Anke onderzoekt nog de mogelijkheden voor peakshaving en loadshifting. Dit houdt in dat je de pieken in energieverbruik gedurende de dag aanpast door onderling samen te werken. Het doel is dat alle bedrijven naar verhouding gaan bijdragen en investeren in oplossingen.
Zonne-energie en opslag
Onderzoeker Hugo de Moor vervolgt: “Bedrijven die zonne-energie opwekken, willen deze energie vaak direct gebruiken. Daarom onderzoekt het lectoraat hoe deze energie binnen één of twee dagen kan worden opgeslagen en direct kan worden gebruikt, of aan elkaar kan worden geleverd. We onderzoeken ook seizoensopslag om het verschil tussen zomer en winter te overbruggen. Want zomers produceren we veel energie en ‘s winters hebben we energie nodig voor de verwarming van gebouwen. Het idee is dat de opgewekte energie niet alleen voor eigen gebruik is, maar ook geleverd kan worden aan naburige bedrijven. Hoewel dit logisch klinkt, gebeurt dit nog niet op grote schaal en dat willen we graag veranderen. Dit concept is nieuw voor veel ondernemers. Iedereen is gewend om de stekker in het stopcontact te steken en zonder na te denken energie te ontvangen. In een Energy Hub moeten bedrijven zelf nadenken over hun energievoorziening en hoe ze deze gezamenlijk kunnen beheren. Hier is kennis, tijd en geld voor nodig.”
Communicatie en gedragsverandering
Anke’s onderzoek toont aan dat veel ondernemers nog niet echt bezig zijn met hun energievoorziening en in eerste instantie ook niet echt enthousiast zijn over een Energy Hub. Ondernemers hebben een duidelijke noodzaak nodig om veranderingen door te voeren. Het is daarom belangrijk dat bedrijven weten dat je uiteindelijk ook veel geld gaat besparen. Maar hoe krijg je deze ondernemers aan boord? “Daar hebben we nieuwe studenten voor nodig, zoals communicatiestudenten,” aldus Maria Cliteur. “Wij technici bedenken de technische kant, maar gedrag en communicatie zijn ook enorm belangrijk. Er liggen dus nog veel mogelijkheden voor vervolgprojecten op dit bedrijventerrein!”
De toekomst van de Energy Hub
De MNEXT onderzoekers hebben er alle vertrouwen in dat de Energy Hub op Steenakker gaat slagen. In de ideale situatie voorzien de bedrijven straks voor 80% in hun eigen energiebehoefte waardoor ze nog maar 20% van het landelijke net hoeven te gebruiken. We hopen dat we over een aantal jaar trots kunnen zeggen dat we dit samen met onze studenten hebben bereikt!