Recent onderzoek van MNEXT en partners toont aan dat er kansen liggen voor het vergroten van biodiversiteit in Nederland, door op gebouw-, straat- en gebiedsniveau aandacht te besteden aan, zoals het heet, ‘natuurinclusief’ te bouwen of renoveren. Eerder publiceerde het consortium daar al deze whitepaper over. Graag zoomen we dit keer in op het aandeel dat MNEXT had in het geheel, namelijk natuurinclusieve toepassingen op gebouwniveau. Onderzoekers en studenten werkten aan innovaties in de zogenaamde ‘railgebonden gebouwen’ van ProRail. En daar gaan we allemaal daadwerkelijk de resultaten van terugzien!
“Natuurinclusief bouwen heeft veel meer potentie dan alleen een sedum-dak en een aantal planten tegen een gevel plakken. Nieuw opgedane kennis zorgt voor nieuwe mogelijkheden voor implementatie,” vertelt Arjen Boon, MNEXT onderzoeker bij het lectoraat Biobased Bouwen. “Het maakt bijvoorbeeld nogal uit of een gebouw midden in de stad staat, of bij een bosrand. Daar leven hele andere dieren, die op een hele andere manier nestelen, schuilen, et cetera.” Tegelijkertijd gaan de ontwikkelingen van biobased bouwmaterialen razendsnel. Door toepassing van biocomposiet materiaal in daken of wanden bijvoorbeeld, kunnen flexibele ontwerpen worden gemaakt, die gemakkelijk afgestemd kunnen worden op de flora en fauna in het gebied waar het gebouw wordt geplaatst. Arjen: “In dit project brengen we die twee sporen samen. In samenwerking met een aantal enthousiaste partners konden we praktijktesten uitvoeren en zijn we zelfs hard op weg naar implementatie in de praktijk!”
Langs het spoor
Die implementatie waar Arjen op doelt is bij het welbekende ProRail, partner in het project. Collega-onderzoeker Ilse Rovers: “ProRail toonde zich zo’n enthousiaste partner, die zich heel goed bewust is van het maatschappelijk karakter van de organisatie en vanuit die rol het goede voorbeeld wenst te geven. Gedurende het project zagen we het beetje scepsis dat er nog was wegebben, bij iedere nieuwe lichting studenten was men positiever over de samenwerking.” Onderwerp van onderzoek bij ProRail waren de zogenaamde ‘railgebonden gebouwen’, de technische gebouwen die overal in Nederland langs het spoor staan en essentieel zijn voor het laten rijden van treinen.
Die railgebonden gebouwen staan in allerlei verschillende landschappen, zoals bos, grasland of stedelijk gebied. Ieder landschap heeft zo haar eigen flora en fauna en dat betekent dat het natuurinclusief maken van een railgebonden gebouw moet passen binnen die regio en geschikt moet zijn voor de dieren die dáár leven. Onderzoekers en studenten van MNEXT brachten dit alles in kaart en adviseren ProRail zo hoe de designs van de railgebonden gebouwen zo natuurinclusief mogelijk te maken zijn en welke biobased bouwmaterialen daarvoor geschikt zijn.
Stijn Debets, systeemspecialist ProRail en mede-initiator van het Modulair, Circulair, Energieneutraal en Natuurinclusieve railgebonden gebouw, blikt terug: “Toen ik gevraagd werd om als opdrachtgever aan te haken bij het project, moest ik eerlijk gezegd eerst zoeken wat dit inhield. Binnen een grote organisatie met veel ontwikkeling en verandering wordt je meestal niet gevonden voor dit soort initiatieven. Ik ben blij dat dit toch gelukt is! Vanaf het allereerste moment merkte je de goede energie die er op het project zat. Via MNEXT hebben we direct getracht om leuke en variërende opdrachten te bedenken om onze ontwikkeling een boost te kunnen geven. Deze varieerden van onderzoeken naar locatiespecifieke flora & fauna kansen en Europese onderzoeken naar biobased en circulaire gevelafwerkingen, tot onderzoek naar het gevoel van mijn collega’s bij het toepassen van biobased materialen en flora en fauna in onze assets. Wij zijn namelijk erg gehecht aan robuuste en veilige materialen. Deze onderzoeken hebben stuk voor stuk meerwaarde gehad in onze ontwikkeling en acceptatie!”
Treintje van studenten
Ilse: “Vanaf het begin van het project zijn er studenten actief geweest in het onderzoek, uiteindelijk niet minder dan 13. Iedere student, of hij/zij nu bezig is met een specialisatie, minor of stage/afstuderen, borduurt voort op het werk van zijn of haar voorganger. Door de goede wisselwerking met ProRail wordt ook enthousiasme onder de studenten aangewakkerd en dat brengen zij over op hun medestudenten. Uiteindelijk levert dit uitstekende resultaten op voor alle betrokkenen.”
Implementatie
ProRail neemt duurzaamheid en CO₂-reductie zoals gezegd erg serieus, en vindt in de resultaten uit het project houvast om het ontwerp van nieuw te bouwen railgebonden gebouwen te verbeteren, voor mens en natuur. Grote kans dus dat we de natuurinclusieve ontwerpen, uitgevoerd in biobased bouwmaterialen, ook daadwerkelijk vaak gaan terugzien langs het Nederlandse spoor.
“Het toonbaar maken van resultaten heeft veel meerwaarde voor ons,” vervolgt Stijn. “Als conservatieve organisatie willen we altijd zeker weten dat een ontwikkeling veilig, betrouwbaar en beschikbaar is. De ontwikkeling van ‘nieuwe’ biobased bouwmaterialen is in die zin spannend. We weten immers nog niet hoe dit materiaal zich over 50 jaar houdt. Hetzelfde geldt voor het toepassen van flora en fauna in een object. Hoe ga je jezelf beperken in je exploitatie door bestaande wet- en regelgeving? Welke beheertaken komen erbij? Door in deze vragen te blijven hangen maak je geen ontwikkeling door. Het besluit om pilots op te starten en te bouwen zorgt er nu voor dat we kunnen laten zien dat het allemaal niet spannend is. Ja, je zal een aanpassing in beheer moeten doen, maar wil je impact hebben op duurzaamheid en biodiversiteit, dan moet je ook durven veranderen. Zonder de onderzoeksresultaten van MNEXT hadden we hier zeker een veel langere doorlooptijd voor nodig gehad.”
Benieuwd naar de onderzoeksresultaten? Volg de link hieronder!
KLIK HIER VOOR DE ONDERZOEKSRESULTATEN